บทความโดย: ผู้เชี่ยวชาญด้านจริยศาสตร์และคุณธรรม
คุณได้สงสัยไหมว่าอะไรเป็นตัวกำหนดว่าการกระทำของคุณเป็นสิ่งดีหรือไม่ดี? คุณเคยรู้สึกว่าติดอยู่ระหว่างสิ่งที่คุณคิดว่าถูกต้องกับสิ่งที่คนอื่นคาดหวังไหม? หากคำตอบคือใช่ คุณไม่ใช่คนเดียว
หากเราไม่มีพื้นฐานที่เป็นกลางสำหรับตัดสินสิ่งที่ถูกและสิ่งที่ผิด จะเป็นเรื่องยากสำหรับเราที่จะนำทางโลกที่มีความซับซ้อนในปัจจุบันบทความนี้จะสำรวจมุมมองที่แตกต่างกันของการกำหนดการกระทำที่ดีและชั่วร้าย เพื่อช่วยให้คุณตัดสินใจได้ดีขึ้นเกี่ยวกับสิ่งที่ควรทำและสิ่งที่ไม่ควรทำ
ทฤษฎีทางจริยธรรม: มุมมองที่แตกต่างกัน
นักคิดมานานหลายศตวรรษได้พยายามค้นหาวิธีที่จะแยกแยะสิ่งที่ถูกและสิ่งที่ผิด มีทฤษฎีทางจริยธรรมมากมาย แต่สามทฤษฎีหลักๆ ได้แก่
1. จริยธรรมวิทยาเชิงเทววิทยา
ตามทฤษฎีนี้ การกระทำที่ดีหรือไม่ดีก็ขึ้นอยู่กับคำสั่งศาสนาหรือพระเจ้า มุมมองนี้ยังคงเป็นที่นิยมอย่างมากในหลายวัฒนธรรม เนื่องจากนำเสนอบรรทัดฐานทางศีลธรรมที่ชัดเจน แต่ก็ยังมีการโต้แย้งกันอย่างต่อเนื่องเกี่ยวกับความน่าเชื่อถือของคำสั่งศาสนาเหล่านี้
2. จริยธรรมวิทยาเชิงปรัชญา
ตามทฤษฎีนี้ ความถูกและผิดของการกระทำขึ้นอยู่กับเหตุผล เช่น กฎเกณฑ์หรือหลักการที่เป็นสากล มีการเสนอทฤษฎีปรัชญาทางจริยธรรมมากมาย แต่บางทฤษฎีที่โดดเด่นที่สุด ได้แก่:
* คุณธรรมนิยม: ทฤษฎีนี้กล่าวว่าการกระทำที่ดีคือการกระทำที่สอดคล้องกับคุณธรรมต่างๆ เช่น ความยุติธรรม ความกล้าหาญ และความเมตตา
* อรรถประโยชน์นิยม: ทฤษฎีนี้กล่าวว่าการกระทำที่ดีคือการกระทำที่ก่อให้เกิดความสุขและลดความทุกข์มากที่สุด
* คำสั่งเด็ดขาด: ทฤษฎีนี้กล่าวว่ามีบางอย่างที่ผิดโดยพื้นฐาน เช่น การฆาตกรรมและการขโมย โดยไม่คำนึงถึงผลลัพธ์
3. จริยธรรมวิทยาเชิงวัฒนธรรม
ตามทฤษฎีนี้ การกระทำที่ดีหรือไม่ดีก็ขึ้นอยู่กับประเพณีและค่านิยมของสังคมหรือวัฒนธรรมที่เฉพาะเจาะจง นักปรัชญาบางคนเชื่อว่าความถูกและผิดเป็นสิ่งที่ไม่แน่นอน และขึ้นอยู่กับเวลาและสถานที่
ความท้าทายในการแยกแยะความดีและความชั่ว
การกำหนดสิ่งที่ถูกและสิ่งที่ผิดไม่ใช่เรื่องง่ายเสมอไป มีความท้าทายหลายประการที่ทำให้การแยกแยะความดีและความชั่วกลายเป็นเรื่องซับซ้อน ได้แก่:
* การขัดแย้งระหว่างหลักการทางศีลธรรม: หลักการทางศีลธรรมที่แตกต่างกันมักขัดแย้งกัน ตัวอย่างเช่น คุณอาจเชื่อว่ามันผิดที่จะโกหก แต่ในบางสถานการณ์ การโกหกอาจเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อปกป้องผู้อื่น
* กรณีที่ยากลำบาก: มีบางกรณีที่ไม่สามารถตัดสินได้อย่างชัดเจนว่าการกระทำเป็นสิ่งที่ดีหรือไม่ดี เช่น กรณีที่คุณต้องเลือกที่จะช่วยชีวิตคนหนึ่งหรือคนอื่น
* ความสัมพันธ์ของบริบท: ความถูกและผิดของการกระทำอาจขึ้นอยู่กับบริบทที่เกิดขึ้น ตัวอย่างเช่น การฆ่าคนอาจเป็นสิ่งผิด แต่ก็อาจเป็นสิ่งถูกต้องหากคุณกำลังปกป้องตัวเองจากการถูกทำร้าย
ก้าวไปข้างหน้า: พัฒนาหลักการทางศีลธรรมของคุณเอง
แม้ว่าจะไม่มีคำตอบง่ายๆ สำหรับคำถามที่ว่าอะไรคือสิ่งที่ดีและอะไรคือสิ่งที่ไม่ดี แต่คุณสามารถพัฒนาหลักการทางศีลธรรมของคุณเองได้โดยการพิจารณาคำถามต่อไปนี้:
* คุณต้องการให้โลกเป็นอย่างไร? จินตนาการถึงโลกในอุดมคติของคุณ แล้วถามตัวเองว่าการกระทำใดที่จำเป็นในการสร้างโลกนั้น
* คุณอยากเป็นคนแบบไหน? คิดถึงคุณสมบัติที่คุณชื่นชมในผู้อื่น แล้วถามตัวเองว่าการกระทำใดที่จำเป็นในการพัฒนาคุณสมบัติเหล่านั้น
* คุณต้องการให้ผู้อื่นปฏิบัติต่อคุณอย่างไร? จินตนาการว่าคุณกำลังอยู่ในสถานการณ์ที่ยากลำบาก แล้วถามตัวเองว่าคุณต้องการให้ผู้อื่นปฏิบัติต่อคุณอย่างไร
เมื่อคุณพิจารณาคำถามเหล่านี้ คุณจะสามารถเริ่มพัฒนาหลักการทางศีลธรรมของคุณเองได้ ซึ่งจะช่วยให้คุณแยกแยะความดีและความชั่วได้ดีขึ้น
คำถามที่พบบ่อย
1. ฉันจะรู้ได้อย่างไรว่าการกระทำของฉันเป็นสิ่งที่ดีหรือไม่ดี?
* ให้พิจารณาคำถามต่อไปนี้: การกระทำนี้จะส่งผลอย่างไรต่อผู้อื่น? มันจะส่งผลต่อชุมชนและโลกโดยรวมอย่างไร? มันจะทำให้ฉันภูมิใจหรือไม่? หากคุณสามารถตอบคำถามเหล่านี้ด้วยวิธีที่เป็นบวก แสดงว่าการกระทำนั้นอาจเป็นสิ่งที่ดี
2. ถ้าฉันไม่แน่ใจว่าการกระทำของฉันเป็นสิ่งที่ดีหรือไม่ดี ฉันควรทำอย่างไร?
* ให้พิจารณาคำแนะนำจากผู้อื่นที่คุณเคารพ เช่นเพื่อน ครอบครัว หรือผู้นำทางจิตวิญญาณ
* ให้คิดถึงสถานการณ์ที่คล้ายคลึงกันในอดีตและวิธีที่คุณตัดสินว่ามันเป็นการกระทำที่ดีหรือไม่ดี
* ให้ตรวจสอบกฎหมายและข้อบังคับของชุมชนของคุณเพื่อให้แน่ใจว่าคุณไม่ได้ละเมิดกฎหมายใดๆ
3. ฉันต้องทำตามหลักการทางศีลธรรมของฉันเสมอหรือไม่?
* ไม่จำเป็นเสมอไป มีบางกรณีที่คุณอาจต้องละเมิดหลักการทางศีลธรรมของคุณเพื่อปกป้องตัวเองหรือผู้อื่น
* อย่างไรก็ตาม คุณควรละเมิดหลักการทางศีลธรรมของคุณเฉพาะในกรณีที่จำเป็นอย่างแท้จริง และคุณควรพยายามหาวิธีอื่นในการแก้ไขสถานการณ์ก่อน
4. หลักการทางศีลธรรมของฉันสามารถเปลี่ยนแปลงได้หรือไม่?
* ได้ หลักการทางศีลธรรมของคุณอาจเปลี่ยนแปลงได้เมื่อคุณเรียนรู้และเติบโตขึ้น เมื่อคุณพบกับประสบการณ์ใหม่ๆ คุณอาจพบว่าคุณมีมุมมองที่แตกต่างออกไปเกี่ยวกับสิ่งที่ถูกและสิ่งที่ผิด
* เป็นเรื่องสำคัญที่ต้องเปิดรับการเปลี่ยนแปลงและปรับเปลี่ยนหลักการทางศีลธรรมของคุณให้สอดคล้องกับประสบการณ์ใหม่ๆ ที่คุณพบเจอ
5. ฉันจะสอนลูกๆ ของฉันเกี่ยวกับความดีและความชั่วได้อย่างไร?
* ให้เป็นตัวอย่างที่ดีที่สุด ลูกๆ ของคุณจะเรียนรู้จากการสังเกตพฤติกรรมของคุณ
* ให้พูดคุยกับลูกๆ ของคุณเกี่ยวกับความดีและความชั่ว ตั้งแต่เนิ่นๆ ให้สอนให้พวกเขารู้ว่าสิ่งใดถูกและสิ่งใดผิด
* ให้ให้โอกาสลูกๆ ของคุณในการฝึกฝนการตัดสินใจทางศีลธรรม สิ่งนี้จะช่วยให้พวกเขาพัฒนาทักษะในการแยกแยะความดีและความชั่วของตนเอง